گنبد سبز (فرمان روایان مستقل قرن هشتم)
قم در قرن هشتم شاهد یادمان های مذهبی ،تاریخی متعددی بود که در فرهنگ معماری ایران اهمیت زیادی دارند. شاخص ترین بنا های مزبور مجموعه ای را تشکیل نیدهند که عنوان مقابر دروازه کاشان قم شناخته شده اند که به برج های آرامگاهی موسومند(علی بن جعفر، امام زاده ابراهیم و گنبد سبز.)
گنبد سبز سه بنا می باشد که حیث هنر گچ بری از نمونه های منحصر به فرد به شمار می روند واقع است که به امرای (خاندان علی صفی) فرمان روایان مستقل قم که در قرن هشتم حکومت میکردند اختصاص دارد.
مقابر گنبد سبز از جنوب به شمال عبارتند از:
1-برج و مقبره خواجه اصیل الدین مدفن دو تن از امرای خاندان صفی با تاریخ 761 ه ق
2-برج و مقبره خواجه علی صفی مدفن سه تن از امرای خاندان صفی با تاریخ 792ه ق .
3- برج و مقبره ی شمالی متعلق به اواخر قرن هشتم و اوایل قرن نهم.
طرح کلی بنا در این سه اثر از بیرون مضلع با گنبد برجی هرمی و از داخل هشت گوشه با هشت صفه در اضلاع بنا شده است که در بالای صفه به شانزده گوشه دگرگون شده است . مردم محلی این گنبد را مدفن سعد ، سعید و مسعود می دانند آنان از بزرگان اشعری بودند که آب را از منطقه نیم ور (حومه محلات)به قم آوردند ودر دروازه کاشان مدفون هستند ، ولی با خواندن کتیبه های درونی گنبد سبز این نظر صحت ندارد.
مجموعه گنبد سبز یکی از نفیس ترین آثار تاریخی شهر قم از نظر گچ بری و معماری می باشد که مورد توجه خواص میراث فرهنگی واقع شده است .
|