ورود اسلام به قم
شهر قم در سال 23هق به دست سپاه اسلام به فرماندهی ابوموسی اشعری فتح گردید وبعد از آن مردم قم عده ای مسلمان شدند وعده زیادی دیگر همچنان به کیش زرتشتی باقی ماندند.
در سال 66و67 هق جمعی از اعراب بنی اسد وقبیله قیس و دیگر قبایل به قم آمدند ودر روستای جمکرتن اقامت گزیدند، اولین مسجد را مردی از قبیله ی بنی اسد به نام طخاب بن اسدی در بنا کرد . در سال هق مطرف بن مغیره که علیه حجاج بن یوسف قیام کرده بود واز خوارج بود به سوی قم فرار نمود ومردم قم با او بیعت کردند.
اشعریان که از عرب های قحطانی و در اصل مقیم یمن بودند، ابتدا در کوفه ساکن شدندو از شعیان مخلص به حساب آمدند . بزاشعریان را آل مالک نیز می گفتند ، در سال 94 هق پسر های مالک وفرزندان سعد به نام های احوص و عبدالله با اشعریان کوفه از دست حجاج فرار کردند به قم آمدند. حاکم قم یزدانفاذار از انها استقبال کرد وزمین آب در اختیار انها قرار داد. اشعریان از مردم قم در مقابل حملات دیلمیان دفاع می نمودند و به همین علت مورد احترام منردم قم بودند .عبد الله دومین مسجد را به نام مسجد عتیق در کنار دزپل بنا نمودند که قبلا آتشکده بود.
به مرور زمان بر قدرت و ثروت اشعریان افزوده شد تا اینکه بر سر آب بین مردم قم واشعری ها اختلافاتی افتاد واشعریان بزرگان واشراف قم را کشته و اراضی آنها را تصاحب کردند و با حفر قنواتی ، کشاورزی منطقه را رونق بخشیدند تا قرن ششم هجری قم یکی از شهرهای پر رونق ایران بود.
تا سال 189 هق قم از توابع اصفهان بهشمار میرفت ولی در این سال قم به دستور هارون الرشید از اصفهان جدا شد ومسجد جامعی در آن بنا شد و مستقل گردید ومنبر مسجد عتیق را به این مسجد منتقل کردند .
در دوره ی خلفای عباسی ، قم تا حدودی مورد توجه واقع شد، چون اکثر مردم شیعه بودند واز دستورات خلفا سر پیچی می کردند ومورد قتل عام قرار میگرفتند. در زمان مامون عباسی ابتدا به قم توجه شد وحتی «هرتمه » که از رجال بزرگ وبا نفوذ شیعه بود به حکومت قم منصوب گردید ولی در سال 210 هق وقتی مردم از پرداخت خراج خود داری کردند ، مامون سپاهی به سر کوبی مردم قم فرستاد وآنها را به شدت سر کوب کرد.در زمان معتصم عباسی بار دیگر مردم قم شورش کردند، معتصم ،علی بن عیسی را با لشکری انبوه روانه قم کرد. او بعد از قتل وعام مردم باغ ها وبوستان را سوزاند و این نوع شورش در زمان معتز ، معتضد و معتمد عباسی نیز صورت گرفت و به شدت سر کوب شدند ولی خلفا برای دل جویی مردم قم ، حاکمان شیعی انتخاب می کردند ، به طوری که معتضد عباسی بعد از سرکوبی مردم ، یحیی بن اسحق را که شیعه بود را به حکومت گماشت. یحیی با مردم قم همکاری کرد ودر سال 291 هق مناره جنب مسجد ابو الصدیم را بنا کرد که نخستین مناره ی در ایران بود.
اشعریان 280 سال حاکم قم بودند. در زمان آنان در عرض دو قرن ، تبدیل به شهر بزرگی شد . در این زمان قم محل امنی برای علویان بود .
قم از قرن سوم تا قرن 9 شهری آباد و بزرگ بود ولی کم کم رو به ویرانی نهاد که مهمترین علل آن :
1-افزایش جمعیت و کمبود آب
2- وقوع سیل مهیب که در سال 292 هجری بخش اعظم قم را ویران کرد.
3-قتل عام هایی که توسط خلفای اموی و عباسی صورت گرفت .
4- تعصب دینی و مذهبی مردم که باعث فرسودگی و ویرانی قم شد، زیرا مردم قم بدونه پروا مذهب خود را اشکار می کردند و با خلفا در می افتادند ، والی وحتی قاضی غیر شیعه را نمی پذیرفتند که این امر موجب شکنجه مردم و ویرانی شهر می شد.
|
:جستجو